Dlaczego jabłka ulegają zepsuciu na drzewie? Powodem może być brak składników odżywczych albo inwazja szkodników. Jednak najczęściej przyczyną gnicia i przedwczesnego opadania jabłek jest niebezpieczna infekcja grzybicza – monilioza.
Choroba ta błyskawicznie rozprzestrzenia się w ogrodzie i może zarazić większość jabłoni i gruszy w krótkim czasie zwłaszcza podczas ciepłej i wilgotnej aury. Co to za choroba i jak sobie z nią radzić?
Monilioza (zgnilizna owoców) jabłoni – przyczyny i oznaki
Jeśli widzisz, że owoce jabłoni są pokryte plamami, które stopniowo ciemnieją i powiększają się, a następnie łączą się w jedną dużą brązową plamę pokrytą wyraźnymi wypukłymi kręgami białych zarodników – to jest monilioza. Wkrótce takie jabłka zmiękną, zgniją od wewnątrz, owoc opadnie lub zmumifikuje się na gałęzi.
Choroby jabłoni i ich leczenie
Jak ustalić, na co zachorowała jabłoń i wybrać odpowiednią metodę walki z chorobą.
W sezonie taka infekcja może zrujnować nawet 70-80% plonów! Sprawcą jest grzyb, którego zarodniki łatwo rozprzestrzeniają się przez deszcz, wiatr i owady. Chociaż choroba objawia się „w całej okazałości” pod koniec lata i jesienią, infekcja drzew występuje gdy grzyb uaktywnia się wczesną wiosną, dobrze zimuje bowiem w porażonych owocach i gałęziach, nie boi się niskich temperatur.
Oprócz owoców nasiennych (jabłka, gruszki, pigwa) monilioza może również zaatakować owoce pestkowe (wiśnie, śliwki, czereśnie), chociaż inne rodzaje grzybów wywołują chorobę.
Patogen infekuje rośliny głównie poprzez rany i uszkodzenia kory lub owoców. Na nowej roślinie zaczyna się intensywnie rozwijać, a po kilku dniach dojrzewają zarodniki, które mogą rozprzestrzenić się po ogrodzie na zdrowe rośliny. Grzyb rozprzestrzenia się szczególnie łatwo przy dużej wilgotności i temperaturze około 15-20°C. W drugiej połowie lata atakuje nie tylko owoce – wiosną choroba z równą łatwością rozprzestrzenia się na liście, gałązki owocowe i kwiatostany, które również brązowieją, więdną i zamierają w przyszłości.
Jabłka wysychają na drzewie
W miarę dojrzewania uprawy zwiększa się liczba dotkniętych owoców. Jeśli zgniłe jabłko pozostaje zawieszone na drzewie, to wzdłuż łodygi grzyb wnika w gałązkę owocową i infekuje pobliskie pędy, które z kolei, nie usunięte na czas, stają się źródłem infekcji dla młodych gałązek i kwiatostanów wiosną. Nawet po spadku z drzewa uszkodzone owoce mogą rozprzestrzeniać infekcję w ogrodzie przez co najmniej dwa lata.
Grzyb może rozwijać się również w jabłkach zebranych z drzewa i umieszczonych do przechowywania na zimę. Porażone owoce stają się błyszczące, czarne, ich miąższ brązowieje. Podczas przechowywania na owocach dotkniętych moniliozą nie tworzą się białe koncentryczne kręgi.
Monilioza (zgnilizna owoców) jabłoni – środki zwalczania i zapobiegania
Oczywiście najlepszym sposobem walki z moniliozą jest profilaktyka. Zawsze łatwiej jest zapobiegać rozwojowi choroby niż ją leczyć.
Jabłonie odmian letnich chorują na tę chorobę wcześniej w sezonie, odmiany zimowe później.
Jednym z niezbędnych środków zapobiegania moniliozie jest właściwa lokalizacja drzew owocowych (jeśli to możliwe, należy wybrać miejsca podwyższone i dobrze wentylowane), a także terminowe kształtowanie i przycinanie sanitarne jabłoni, w wyniku czego poprawi się doświetlenie koron i przepuszczalność przez nie powietrza.
Pamiętaj, aby dbać o pnie drzew, regularnie spulchniać ziemię i karmić drzewa makro- i mikroelementami. Środki te mogą zmniejszyć ryzyko uszkodzenia jabłoni nie tylko przez zgniliznę owoców, ale także przez inne niebezpieczne choroby.
Przez cały sezon wegetacyjny należy monitorować stan drzew owocowych – zbierać i spalać opadłe liście i porażone kwiaty, a także owoce z oznakami uszkodzenia, usuwać uszkodzone gałązki i pędy w odpowiednim czasie.
Podczas zbioru ostrożnie obchodzić się z owocami i nie przechowywać jabłek z oznakami uszkodzenia (pęknięta skórka, obicia).
Jabłka – prawidłowe czyszczenie i przechowywanie
Owoce zdjęte z drzewa na czas i odpowiednio zmagazynowane pozwolą jak najdłużej cieszyć się ich smakiem i zachować w nich wszystkie przydatne substancje. Powinny być wysuszone, dokładnie przejrzane i luźno rozłożone.
Jednak nawet przestrzegając wszystkich zasad, nie zawsze da się uniknąć rozprzestrzeniania moniliozy – ogrodnicy nie są w stanie wpływać na kaprysy pogody, ponadto patogen może przenieść się z sąsiedniego miejsca. Dlatego niestety często nie da się uniknąć środków grzybobójczych.
Aby zapobiec infekcji wczesną wiosną, spryskuj drzewa preparatami zawierającymi miedź. Do każdego drzewa należy zużyć co najmniej 2 litry roztworu.
Leczenie moniliozy
3-4 dni przed rozpoczęciem kwitnienia jabłonie należy ponownie spryskać preparatem grzybobójczym. Czynność należy powtórzyć raz jeszcze w przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów w postaci gnicia owoców lub gałązek.
Miesiąc przed zbiorami przeprowadzamy profilaktyczne opryskiwanie ogrodu. Użyj Fitosporin-M lub roztworu jodu (rozcieńcz 10 ml leku w 10 litrach wody i równomiernie spryskaj drzewa). Powtórz oprysk po 3 dniach.
Jesienią, po zbiorze, potraktuj drzewa roztworem siarczanu miedzi (100 g na 10 litrów wody, zużycie – 2-3 litry na drzewo), co pomoże zniszczyć resztki infekcji.
Monilioza (zgnilizna owoców) drzew ogrodowych to bardzo niebezpieczna choroba, która szybko się rozprzestrzenia i łatwo atakuje sąsiednie rośliny. O wiele łatwiej jest w porę zadbać o zapobieganie i uważnie obserwować, niż próbować pozbyć się choroby, która już się rozwinęła. W takim przypadku trzeba działać środkami grzybobójczymi i robić to konsekwentnie. Jeśli nawet pozbędziemy się zbiorów z jednym sezonie to uratujemy drzewa i przyszłe plony powstrzymując rozprzestrzenianie się choroby.
