Okazuje się, że oczekiwaną długość życia można przewidzieć na podstawie tego, jak dobrze potrafimy utrzymać równowagę.
Abyśmy mogli bezpiecznie stanąć na jednej nodze lub chodzić po kłodzie, nasze mózgi muszą zbierać i przetwarzać ogromną ilość danych. Oczy, stawy, a nawet ucho wewnętrzne jednocześnie przekazują do mózgu informacje o tym, gdzie jesteśmy i co robimy. Umiejętność balansowania jest więc w pewnym sensie kompleksową diagnozą organizmu.
Test na długość życia
Test pozwala oszacować czy przed badaną osobą jest co najmniej 13 lat życia. Wszystkie monitorowane podczas badania naukowego osoby były badane ponownie po 13 latach.
Pomiar czasu równowagi w pozycji stojącej podczas testu mierzono stoperem. Najdłużej, maksymalnie do 30 sekund, uczestnicy mogli utrzymać jednonożną postawę w standardowej pozycji z zamkniętymi oczami.
Aby wykonać test należy stanąć na jednej nodze, zamknąć oczy i starać się pozostać w tej pozycji jak najdłużej.
Pozytywny wynik oznacza brak oznak neurodegeneracyjnych w mózgu i dobre wróżby na przewidywaną długość życia.
Trzeba pamiętać, że trudności w wykonaniu testu mogą być spowodowane przejściowymi stanami takie jak niedobory witamin B1, B12 czy E, a także różnych rodzajach zatrucia metalami ciężkimi lub lekami.
Warto jednak zainteresować się wynikiem, szczególnie, gdy w ogóle nie jesteś w stanie wykonać testu. Zmienić dietę, wzmocnić masę mięśniowa i ćwiczyć równowagę.
Warto pamiętać, że z wiekiem maksymalny czas utrzymania równowagi będzie malał. W badanej grupie 53-latków najsprawniejsi osiągali wynik 30 sekund.
Test na ryzyko demencji i udaru
Badacze uważają, że podobne ćwiczenie może wskazać prawdopodobieństwo zapadnięcia na demencję lub ryzyko udaru w najbliższych latach.
Test polega na staniu na jednej nodze przynajmniej 20 sekund – z otwartymi oczami.
Ponad 1300 kobiet i mężczyzn w wieku około 67 lat zostało poddanych 20-sekundowemu testowi stania na jednej nodze.
34% osób, które nie były w stanie poradzić sobie z tym zadaniem, nie zdawało sobie sprawy z tego, że przechodziło przynajmniej dwa tzw. ciche udary. Badania wykazały, że w mózgach 30% badanych dochodziło do mikrokrwawień.
Chociaż uczestnicy w chwili testu nie wykazywali żadnych oznak obniżenia funkcji poznawczych, to naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Kioto przewidują, że uszkodzenia mózgu wskazują na potencjalnie duże ryzyko wystąpienia u nich demencji, zaburzenia funkcji poznawczych oraz udaru w najbliższych latach.
O czym mówi nam brak równowagi?
„Czas, w którym człowiek może stanąć na jednej nodze z zamkniętymi oczami, pozwala w pewnym stopniu przewidzieć długość życia” – mówi Aleksiej Moskalew, czołowy badacz w Instytucie Biologii Molekularnej, specjalista od spowalniania procesu starzenia. – Ten wskaźnik zaczyna się pogarszać po 40-tym roku życia.
Badacze z University of London przeprowadzili test na grupie 2766 kobiet i mężczyzn z Danii, Szwecji i Finlandii w wieku 53 lat i na podstawie testu oszacowano długość ich życia.
Przez następne 13 lat ochotników obserwowano, aby przekonać się, czy szacunki okazały się wiarygodne.
W badaniu po 13 latach stwierdzono, że wyjściowe wartości testu faktycznie były znacząco gorsze u tych, którzy później nie dożyli ponownego badania. Badanie potwierdziło skuteczność testów.
„Nie jest to zaskakujące, ponieważ słabe wyniki testów wiążą się z wielorakim wzrostem ryzyka upadków, co z kolei jest jedną z przyczyn śmierci osób starszych. Ponadto wyniki testów są gorsze u osób z cukrzycą, otyłością i osteoporozą, chorobami, które same w sobie zwiększają ryzyko śmierci, mówi Aleksiej Moskalew.
Propriocepcja
Sposób, w jaki jesteśmy świadomi naszego ciała i naszego ruchu w przestrzeni, nazywamy propriocepcją.
– Proprioceptory zlokalizowane są w mięśniach, więzadłach i stawach. Nasilenie propriocepcji zmniejsza się wraz z wiekiem. W niedawnym badaniu wykazano, że u starszych kobiet wrażliwość czucia ruchu w stawie skokowym jest 3-4 razy mniejsza niż u młodszych kobiet – zauważa naukowiec.
To, jak dobrze nasz mózg odbiera sygnały z organizmu, zależy od integralności osłonki mielinowej neuronów.
– Do powstania mieliny potrzebujemy witaminy B12, a jej niedobór jest jedną z możliwych przyczyn braku równowagi. Ponadto ważną rolę odgrywa integralność układu naczyniowego rdzenia kręgowego, która może zostać zaburzona z wiekiem, mówi Alexey Moskalev.
Nieudany test, czyli taki, w którym osoba nie jest w stanie stanąć na jednej nodze, nawet z otwartymi oczami, może wskazywać na zmiany neurodegeneracyjne, np. chorobę Parkinsona.
Oprócz propriocepcji ważną rolę w utrzymaniu równowagi odgrywa aparat przedsionkowy i układ wzrokowy.
– Osteoporozie często towarzyszy niski poziom witaminy D w surowicy krwi oraz hormonów płciowych estrogenów u kobiet – wyjaśnia naukowiec. – Brak tych metabolitów prowadzi do naruszenia aparatu przedsionkowego, co wpływa na wyniki testu.
Trening pomaga
Badanie wykazało, że 3-miesięczne programy treningowe (50 minut tygodniowo) dotyczące postawy, chodu, równowagi i zapobiegania upadkom u dorosłych powyżej 65 lat poprawiły wynik testu.
– Mogą to być ćwiczenia z piłką lub na platformie do balansowania. Na ratunek mogą też przyjść zajęcia jogi czy qigong.
Ważne jest, aby zrozumieć, że masa mięśniowa spada wraz z wiekiem, dlatego tak ważne są ćwiczenia. Siła mięśni jest zwykle utrzymywana na wystarczającym poziomie do wieku 50-60 lat. Następnie następuje przyspieszony spadek, w którym w wieku 80 lat traci się do 50 procent siły mięśniowej.
„Osłabienie mięśni nóg wiąże się z ryzykiem upadku u osób starszych i odwrotnie, po ćwiczeniach wzmacniających mięśnie kończyn dolnych następuje poprawa w utrzymaniu równowagi” – mówi Aleksiej Moskalew.
Ważny jest wzrok
Ważna jest również ostrość wzroku. Po 50 roku życia widzenie zaczyna się pogarszać z postępującym tylko pogorszeniem ostrości, ale także percepcji głębi, kontrastu i wrażliwości na jasność, adaptacji do ciemności.
– Zaburzona percepcja jest oceniana jako jeden z najsilniejszych czynników ryzyka wielokrotnych upadków w pomieszczeniach mieszkalnych. Ponadto osoby starsze mają znacznie większą częstość występowania powszechnych chorób oczu, takich jak zaćma, jaskra i zwyrodnienie plamki żółtej. Dlatego bardzo ważne jest monitorowanie wzroku po 50.
Informacja ta jest ważną wskazówką, której nie powinniśmy lekceważyć, a stan zdrowia osób, które miały problemy ze staniem na jednej nodze, powinien zostać poddany bacznej obserwacji.
